Αλκίνοος Ιωαννίδης
- Συντάκτης Αντώνης Παναγιωτόπουλος-Πιπεριάν

Φωτογραφία: Γιάννης Μαργετουσάκης
Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης είναι άλλο ένα ταλαντούχο τέκνο της Κύπρου με σπουδές κλασικής κιθάρας, που αφού υπηρέτησε 2μιση χρόνια σαν καταδρομέας στο νησί του, ήρθε στην Ελλάδα να ανοίξει τα καλλιτεχνικά του φτερά. 20 χρονών (1989) εισάγεται στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και από τον επόμενο χρόνο και παράλληλα με τις σπουδές του εμφανίζεται σε τηλεοπτικές σειρές (ποιος δε θυμάται «τα μπακούρια»;), ενώ λίγα χρόνια αργότερα τον βλέπουμε στον κινηματογράφο και στην Επίδαυρο. Σαν τραγουδιστής πρωτοεμφανίζεται το 1993 με τον δίσκο «στην αγορά του κόσμου». Ακολουθεί άλλος ένας δίσκος το 1995 (όπως μυστικά και ήσυχα), ενώ στους επόμενους 12 (!) δίσκους, υπογράφει τους στίχους και τη μουσική. Έχει συνεργαστεί με διαφορετικά μουσικά σύνολα, γράφει μουσική για ορχήστρα, για το θέατρο και το χορό. Η μουσική του είναι επηρεασμένη από τους Έλληνες συνθέτες των τελευταίων δεκαετιών, την παραδοσιακή μουσική της Κύπρου, τη βυζαντινή και την κλασική. Έχει δώσει πάνω από 100 συναυλίες στο εξωτερικό και πάνω από 1700 σε Ελλάδα και Κύπρο. Τα τελευταία χρόνια επισκέπτεται συχνά την Εύβοια και δίνει μοναδικές συναυλίες στην Οδό Ονείρων, τη μουσική σκηνή που τον συνδέουν -και πέρα των επαγγελματικών- γεροί δεσμοί. Εκεί τον βρήκαμε μετά τις πρόβες και λίγο πριν βγει στη σκηνή για μία ακόμα εξαιρετική παράσταση.
Με πατέρα ζωγράφο και μητέρα με σπουδές ηθοποιού, νιώθεις καθόλου τυχερός που μεγάλωσες σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Δε ρωτάω γενικά αν επηρεάστηκες, το θεωρώ δεδομένο.
Ναι, σίγουρα νιώθω τυχερός. Καταρχήν είχα πολλές αναφορές από παιδί και μέσα από την οικογένεια για την τέχνη. Aπό πολύ νωρίς συνειδητοποίησα ότι όλες οι μορφές της τέχνης έχουν κοινή αφετηρία και κοινό προορισμό. Είδα το κόστος που καταβάλλει ένας άνθρωπος προκειμένου να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης και το σεβάστηκα από πολύ μικρός. Τη θυσία δηλαδή που απαιτείται. Επίσης, είχα το πλεονέκτημα μεγαλώνοντας σε αυτή την οικογένεια, να μη μου αρνηθούν όταν αποφάσισα να ασχοληθώ εγώ με τις τέχνες, αρχικά με το θέατρο και αργότερα με τη μουσική.
Λευκωσία – Αθήνα – Επαρχεία, δεν επιλέγεις ποτέ ένα μαγαζί να “ξεχειμωνιάσεις”, ταξιδεύεις πολύ για τη δουλειά σου. Φοβάσαι να ριζώσεις σε κάποιο τόπο;
Η μουσική η ίδια δε ριζώνει. Μπορεί να αποτελεί ρίζα για μας και καταγωγή αλλά ήταν πάντα μία δύναμη άπιαστη, μία δύναμη αόρατη η οποία δε μπορεί να κλειστεί ούτε μέσα σε σύνορα, ούτε μέσα σε κοινότητες. Πετάει και διευκολύνει την επικοινωνία των πολιτισμών και των ανθρώπων. Ασχολούμαι λοιπόν με κάτι που δε ριζώνει από τη φύση του. Νομίζω ότι αυτό με έχει επηρεάσει αρκετά, δεν είναι στο χαρακτήρα μου να εγκατασταθώ κάπου και να πω ότι εδώ θα μείνω μέχρι το τέλος της ζωής μου. Έχω αλλάξει πολλά σπίτια, έχω κάνει πολλές μετακομίσεις στη ζωή μου, έχω μείνει αρκετά και εκτός Ελλάδος, έχω μείνει σε χωριά, στην Εύβοια 13 χρόνια, στην Πελοπόννησο σε ένα πολύ μικρό χωριουδάκι, στο Βόλο. Μάλλον έχω μία έμφυτη τσιγγανιά που με τσιγκλάει όποτε πάω να στεριώσω κάπου.
Ποιά είναι αλήθεια η σχέση σου με την Εύβοια;
Την αγαπάω πολύ, έζησα όπως είπα για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα εδώ, έχω πολλούς φίλους και τη νιώθω σα σπίτι μου. Τη θεωρώ από τα πιο όμορφα μέρη που υπάρχουν στην Ελλάδα, είναι κοντά στην Αθήνα αλλά παραμένει σε ένα μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη και ευτυχώς σε ένα μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη. Η Εύβοια θα μπορούσε να αναπτυχθεί από τους ανθρώπους που την αγαπάμε, να την εκμεταλλευτούμε με σεβασμό στην αισθητική της, την ιστορία και τη φύση της. Θα μπορούσαν να γίνουν πολλά πράγματα εδώ στην Εύβοια ώστε να δημιουργηθεί ένα κέντρο ακόμα και πολιτιστικό. Αυτό φαίνεται σαν ουτοπία αλλά δεν είναι ανέφικτο. Προσωπικά όποτε περνάω τη γέφυρα και πατάω Εύβοια, νιώθω ότι επιστρέφω σπίτι.
Όταν βγαίνεις στην σκηνή, νιώθεις ποτέ την αγωνία του αν έχεις καταφέρει να επικοινωνήσεις με τους άλλους ανθρώπους ή σε ανακουφίζει η μονομερής έκφραση του καλλιτέχνη;
Δεν μπορεί να υπάρξει μονομερής έκφραση, είναι ένας υπόγειος διάλογος αυτό που συμβαίνει. Το κοινό παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε μία συναυλία. Αυτό δε το συνειδητοποιούμε πολλές φορές στην Ελλάδα και συχνά συμπεριφερόμαστε με τρόπο αντισυναυλιακό. Βλέπουμε συχνά μαγαζιά που στήνονται για μία συναυλία ή πιο σωστά μουσικές σκηνές, (μαγαζιά είναι αυτά που πουλάνε πράγματα όπως ψυγεία), να στήνουν τα τραπέζια κάθετα στη σκηνή, με τους ανθρώπους να κάθονται οι μισοί απέναντι στους άλλους, σαν να τους λέμε “μιλάτε”, έχοντας τον καλλιτέχνη στη σκηνή που βρίσκεται στα δεξιά τους ή στα αριστερά τους. Δεν προβλέπουν μία θεατρική δομή στα καθίσματα. Έπειτα, ο χώρος στον οποίο πραγματοποιείται μία συναυλία, θεωρούμε ότι είναι ένας τόπος συνεύρεσης με τους φίλους μας. Επάνω στην σκηνή όμως υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται, που παλεύουν όλη τους τη ζωή να βγάλουν μία νότα της προκοπής και να τη μοιραστούν με το κοινό. Με το να μιλάμε με την παρέα μας, όχι απλά τους παραβλέπουμε, τους εμποδίζουμε να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Αυτό είναι ελληνικό φαινόμενο και νομίζω ότι αν συνειδητοποιήσουμε ότι σαν κοινό είμαστε οι πρωταγωνιστές – εγώ όταν πάω σε μία συναυλία σαν ακροατής έχω τρακ για τον άλλο που θα βγει να τραγουδήσει – ότι το κοινό φτιάχνει το κλίμα, όχι φωνάζοντας και χειροκροτώντας αλλά με την ενέργειά του, τότε οι συναυλίες θα γίνουν καλύτερες. Πρέπει να μάθουμε να σεβόμαστε ακόμα και εκείνον τον ένα που έχει έρθει για να παρακολουθήσει. Σε μία συναυλία όλοι παίζουμε ένα ρόλο. Το θέατρο υπάρχει γιατί υπάρχει θεατής. Όσο δεν υπάρχουν θεατές η παράσταση λέγεται πρόβα. Το ίδιο και σε μία συναυλία, ο θεατής είναι ο καθοριστικός παράγοντας και πρέπει να το καταλάβει.
Είσαι ένας τραγουδοποιός με σαφή πολιτική άποψη, δεν διστάζεις να τοποθετηθείς όποτε σε προκαλεί κάποιο περιστατικό ή όποτε ερωτηθείς. Γενικά υπάρχει η “απαίτηση” από όλους εμάς, ο καλλιτέχνης να βγαίνει μπροστάρης σε δύσκολες περιόδους όπως αυτή που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Σε βρίσκει σύμφωνο αυτή η άποψη;
Όχι, δε θεωρώ ότι είναι υποχρεωτικό για κανένα να βγαίνει μπροστάρης, ίσα-ίσα που το βρίσκω και ενοχλητικό πολλές φορές, βγαίνουμε και κράζουμε το μακρύ και το κοντό μας. Από την άλλη, το να σιωπάς από το φόβο μη χάσεις το κοινό σου ή το μισό κοινό σου γιατί το άλλο μισό μπορεί να συμφωνήσει, είναι δειλία και ευθυνοφοβία. Ο καλλιτέχνης έχει τις ίδιες ακριβώς ευθύνες με τον οποιοδήποτε άλλον άνθρωπο. Όταν μπορεί ο καθένας να βγει σήμερα στο ίντερνετ και να εκφράσει τις απόψεις του και να επηρεάσει σε οποιοδήποτε ποσοστό την κοινή γνώμη, οφείλει να το κάνει και ο καλλιτέχνης. Βέβαια, αυτοί που περιμένουν να ακούσουν κάτι από τους καλλιτέχνες, όταν δεν μιλάνε τους κράζουνε και όταν πάλι μιλήσουν, πάλι τους κράζουνε. Πρέπει να έχουμε ένα μέτρο. Αυτό που είχα πει και την πρώτη φορά που είχε βγει ένα κείμενό μου ήταν ότι, αν λαμβάνουμε τόσο σοβαρά τα λόγια ενός καλλιτέχνη, σημαίνει ή ότι σαν κοινωνία έχουμε τόσο υψηλό επίπεδο ή ότι δεν ξέρουμε τι μας γίνεται. Υποψιάζομαι ότι συμβαίνει το δεύτερο. Η διαφορά της άποψης των καλλιτεχνών και των δημιουργών εντοπίζεται στο εξής: προκειμένου να δημιουργήσεις για παράδειγμα ένα τραγούδι, οφείλεις να δεις την πραγματικότητα από μία άλλη όψη. Αυτή η άλλη ματιά είναι που μας είναι χρήσιμη σε μία κοινωνία. Η προσπάθεια που κάνει διαρκώς ένας καλλιτέχνης για να δει τα πράγματα αλλιώς είναι που κάνει σημαντική την άποψή του, όχι πιο σημαντική από των άλλων ανθρώπων αλλά καλό είναι να μη την πετάμε στα σκουπίδια εύκολα και, φυσικά, να μη κράζουμε τον άνθρωπο που βρήκε την τόλμη και είπε την άποψή του. Η άποψη αυτή δεν λέω ότι είναι πιο ψαγμένη, μπορεί να είναι εντελώς λάθος και πρόχειρα βγαλμένη, έχει όμως μία άλλη οπτική γωνία.
Το πρόβλημα, έχεις επισημάνει, είναι πρώτα αισθητικό. Η κρίση θα μας κάνει καλύτερους ή χειρότερους;
Τα αποτελέσματα της κρίσης νομίζω ότι θα φανούν μετά από πολλά χρόνια και δεν είμαι σε θέση να τα προβλέψω. Ελπίζω να μας βγει σε καλό. Η αισθητική είναι και ηθική και η ηθική και αισθητική. Όταν βλέπεις μία χώρα χτισμένη τόσο άσχημα, είναι φανερό ότι και κάτι άλλο δεν πάει καλά στην υπόθεση. Όταν οι άνθρωποι αποφασίζουν ότι είναι εντάξει να ζούνε σε τέτοιες πόλεις είναι συμφιλιωμένοι με μία αισθητική ασυνάρτητη. Ασυναρτητη όπως και η ηθική μας.
Η οικονομική κρίση που βιώνουμε δε θα βγάλει ανθρώπους ακόμα πιο απαίδευτους; Μπορεί μία οικογένεια να στέλνει 2 παιδιά να κάνουν μουσική για παράδειγμα;
Αυτή είναι η μεγάλη απώλεια. Ότι βγαίνει μία γενιά ανθρώπων από ζορισμένους γονείς και ζορισμένους όχι μόνο οικονομικά αλλά και ψυχολογικά και αυτό θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στο μέλλον. Δεν είναι όπως παλιά που μεγάλωναν σε φτωχικές συνθήκες. Μιλάμε για ανθρώπους που έμαθαν σε έναν καταναλωτισμό και τους έκλεισαν τη στρόφιγγα. Αυτός ο άνθρωπος είναι πιο διψασμένος από αυτόν που γεννήθηκε μέσα στην ανέχεια και αισθάνεται πιο αδικημένος.
Όπως τονίζεις και στο βιογραφικό σου, δεν έχεις παίξει ποτέ σε κομματική διοργάνωση. Θα πολιτευόσουνα όμως ποτέ; Όταν πήγαινες σχολείο, σε ενδιέφερε μία θέση στο 5μελές;
Με ενδιέφερε η πολιτική όπως το θέτεις όταν είχα πράγματα πάνω στα οποία μπορούσα να εργαστώ. Η αλήθεια είναι ότι είμαι ανοργάνωτος άνθρωπος και δεν μου έχω πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη. Γνωρίζω ότι αν έπαιρνα ποτέ μία θέση ευθύνης θα σκιζόμουνα για να τα βγάλω πέρα, από την άλλη φαντάζομαι ότι υπάρχουν καλύτεροι άνθρωποι για να το κάνουν.
Την ευθύνη που έχεις όμως σαν μουσικός την φέρνεις εις πέρας. Με πατημένα τα σαράντα συνεχίζεις και μελετάς, ταξιδεύεις, ψάχνεις…
Ναι, όταν αγαπάω κάτι το κάνω όσο πιο καλά μπορώ.
Έχεις και τρία παιδιά, αυτό κι αν είναι ευθύνη. Είσαι καλός πατέρας;
Αυτό πρέπει να το ρωτήσεις στην υπόλοιπη οικογένεια. Εγώ νιώθω ότι σίγουρα θα μπορούσα να είμαι καλύτερος αλλά έχω μία υπέροχη σχέση και με τα παιδιά και με τη σύντροφό μου. Δεν είμαι ένας πατέρας απών ούτε ένας πατέρας που ασχολείται αποκλειστικά με τα δικά του θέματα. Δεν αισθάνομαι οικογενειάρχης, ότι δηλαδή άρχω της οικογένειας, αισθάνομαι μέλος αυτής της ομάδας, τη ζω στο έπακρο και οπότε χρειάστηκε να κάνω θυσίες ήταν θυσίες, δεν ήταν υποχωρήσεις. Είναι ωραίο να κάνεις θυσίες για κάτι που αγαπάς γιατί τη θυσία τη χαίρεσαι ενώ η υποχώρηση είναι ένα επικίνδυνο πράγμα, είναι σαν ένα ελατήριο που ζορίζεται και κάποια στιγμή εκσφενδονίζεται και τα κάνει όλα λίμπα! Θεωρώ ότι είμαι σε καλό δρόμο.
Έχεις πει ότι όλοι ζούμε εις βάρος κάποιου άλλου, το παιδί σου ας πούμε παίζει με ένα παιχνίδι που έχει φτιάξει κάποιο άλλο παιδί που δεν πάει σχολείο. Αυτό δεν μπορεί να αλλάξει;
Εγώ διακρίνω μία μικρή πρόοδο στην ανθρωπότητα μέσα στα χρόνια. Είμαστε ακόμα πολύ πίσω, σε πρωτόγονο θα έλεγα στάδιο, ακόμα τρώμε τις σάρκες των συνανθρώπων μας, διακρίνω όμως μία σχετική πρόοδο. Το τέρας μέσα μας πάντα βρίσκει τον τρόπο να υπάρχει. Ακόμα υπάρχει πείνα στον κόσμο, πόλεμοι, έλλειψη δικαιοσύνης. Η ανθρωπότητα όμως προχωράει πολύ αργά μέσα στα χρόνια, επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια ο άνθρωπος παλεύει για να γίνει καλύτερος και είμαστε ακόμα στην προϊστορία της ανθρωπότητας. Αν καταφέρει και επιβιώσει ο άνθρωπος, μετά από 10.000 χρόνια θα μας θεωρούν πρωτόγονους με τον τρόπο που θεωρούμε εμείς τους ανθρωποφάγους. Ας μη ζητάμε πάρα πολλά από την ανθρωπότητα, ας ζητήσουμε περισσότερα από τον εαυτό μας, από τις συλλογικότητές μας και από τις ομάδες μέσα στις οποίες λειτουργούμε. Ας ζητήσουμε πολλά πράγματα και όχι κατ΄ανάγκη εφικτά. Η ουτοπία είναι μεγάλο δώρο στον άνθρωπο. Το να προσπαθείς για κάτι που δεν μπορεί να συμβεί αλλά εσύ το παλεύεις σε βάζει να ζεις προς τη σωστή κατεύθυνση. Αν είσαι προς τη σωστή κατεύθυνση δεν έχει καμία σημασία αν τελικά τα καταφέρεις ή όχι. Σημαίνει ότι είσαι στραμμένος στο θετικό. Ας μην απογοητευόμαστε λοιπόν από όλα αυτά που γίνονται και ας παλέψουμε όλοι να έχουμε μία θετική κατεύθυνση.
Ταξιδεύεις αρκετά και σίγουρα στις συναυλίες σου βλέπεις αρκετούς Έλληνες. Έχει αλλάξει το είδος των ανθρώπων που έρχονται στις συναυλίες σου;
Παλαιότερα σε κάποιες χώρες όπως στη Γερμανία, οι Έλληνες ήταν ελάχιστοι. Το κοινό αποτελούνταν κατά 90% από Γερμανούς. Τύχαινε και σε συναυλίες να μην υπάρχει κανένας που να καταλαβαίνει αυτά που λέω. Με το νέο κύμα μετανάστευσης, σε αυτές τις χώρες, έχουμε πια μεγαλύτερο ποσοστό Ελλήνων. Έρχονται νέοι Έλληνες της διασποράς και αυτό είναι πολύ συγκινητικό. Η έννοια της νοσταλγίας για μένα είναι ιερή και είναι μεγάλη κινητήρια δύναμη. Βλέποντας ανθρώπους που ζουν στη νοσταλγία και που έρχονται στις συναυλίες μου μετατρέποντας όλη αυτή τη δύναμη σε μία θετική ενέργεια είναι κάτι το συγκλονιστικό. Αυτοί οι άνθρωποι με κάνουν και νιώθω σπίτι μου είτε βρίσκομαι στην Ευρώπη, είτε στην Αυστραλία είτε οπουδήποτε αλλού.
Έχεις πει πολύ καλά λόγια για τις κοινότητες του Αγίου Όρους το οποίο έχεις επισκεφτεί αρκετές φορές, κάποιες μάλιστα για μεγάλο διάστημα. Γενικά, στις τοποθετήσεις σου βάζεις πάνω από όλα τον άνθρωπο, δε μιλάς για κάποιο θεό. Σε τι πιστεύεις;
Πιστεύω στον άνθρωπο. Θεωρώ αδιανόητο να πιστεύεις σε κάποιο Θεό χωρίς να πιστεύεις στον άνθρωπο. Αγωνιζόμαστε να κάνουμε το Θεό άνθρωπο για να τον καταλάβουμε ενώ ο αγώνας του καθενός μας είναι να γίνει ο ίδιος Θεός, όχι με την εγωιστική και την αυτάρεσκη έννοια. Πρέπει να προσπαθεί ο καθένας μας να τελειοποιήσει αυτό που έχει μέσα του. Στο Άγιο Όρος βρέθηκα αρκετές φορές στην προσπάθειά μου να κατανοήσω και να μάθω βυζαντινή μουσική. Και βρέθηκαν άνθρωποι εκεί που με βοήθησαν χωρίς ποτέ να καταφέρω να γίνω σωστός ψάλτης γιατί δεν το είχα παιδιόθεν, δεν πηγαίναμε σαν οικογένεια στην εκκλησία ούτε εγώ πάω. Στο Όρος γνώρισα πολλούς ανθρώπους, με φιλοξένησαν χωρίς ποτέ να με ρωτήσουν αν είμαι θρήσκος ή όχι και υπάρχουν κάποιοι που τους πεθυμώ συχνά και θέλω να πάω να τους ξαναδώ.
Μετανιώνεις; Υπάρχουν πράγματα που θα ήθελες εκ των υστέρων, να αλλάξεις;
Μετανιώνω για το χαμένο χρόνο. Μετανιώνω για όλες εκείνες τις στιγμές που σπατάλησα χωρίς να τους δώσω την αξία που τους έπρεπε. Δεν εννοώ ότι πρέπει να κάνεις διαρκώς κάτι σημαντικό στη ζωή σου αλλά το να πετάς το χρόνο σου στα σκουπίδια, είναι τελικά το χειρότερο που μπορείς να κάνεις.
Τι εύχεσαι για σένα, τι για την οικογένειά σου και τι για όλο τον κόσμο τη χρονιά που έρχεται;
Θα ήθελα να ευχηθώ σίγουρα μια καλύτερη χρονιά από αυτή που φεύγει, περισσότερη δημιουργικότητα για μένα, περισσότερη αισιοδοξία και λιγότερη απελπισία για όλο τον κόσμο. Ενέργεια για ζωή κόντρα στις κακουχίες και συνεργασία ανάμεσα σε όλους, μόνο έτσι θα πάμε μπροστά.
Tags: μουσική • Οδός Ονείρων